In de eerste twee gevallen hebben private partijen een heel helder belang: ze investeren, leveren technologie, willen expertise verwaarden of een product vermarkten. Publieke participatie maakt de drempel lager, dit past in economisch of technologisch beleid. Er kan discussie zijn over de vraag of voor zo’n belang publiek geld moet worden gebruikt, maar de integriteit van private partijen in zo'n samenwerkingsverband staat niet snel ter discussie.

Anders is het bij initiatieven voor een algemeen belang. Vanuit diverse richtingen liggen deze onder vuur. Reden is de mogelijk dubbele pet van private partijen. Blijkbaar is het cruciaal om de schijn van belangenverstrengeling en ongelijke spelregels te vermijden. Een snoep-, ijs-, frisdrank- of snack-fabrikant in een initiatief ter vermindering van overgewicht bij jongeren? Een betaald keurmerk voor gezonde producten? Het gaat om geloofwaardigheid.

Kunnen private partijen zich dan nooit voor een algemeen belang uitspreken? Jawel, het kan echt. Tik de zoekwoorden 'Nationaal Integratiediner' in, en je vindt een initiatief dat voortkomt uit schoonmaakbedrijf Asito. Met personeel met grote diversiteit in culturele herkomst kwam dit bedrijf er achter dat samen koken en samen eten verbindt, mensen met elkaar in gesprek brengt. En dat daarmee teamgeest en saamhorigheid toeneemt. Als je verder leest, merk je dat de rol van Asito helemaal klopt. Hoewel een schoonmaakbedrijf eten als branchevreemde activiteit zou kunnen zien, is het bedrijf een heel natuurlijke organisator van het NID.

Inmiddels is dit initiatief uitgegroeid tot een brede maatschappelijke activiteit, en is de boodschap van het NID gestegen tot nationaal niveau. In dit geval is het niet eenvoudig om de private partij te betichten van oneigenlijke bedoelingen. Maar het zal wel niet voor niets zijn dat er maar weinig van dergelijke voorbeelden zijn.

Floor Verdenius 

Gepubliceerd in juni nummer '16 van F&N,